Jest to badanie, które pozwala nie tylko na dokładne obejrzenie górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka oraz dwunastnicy) ale także wykonywanie zabiegów leczniczych: usuwanie polipów, tamowanie krwotoków czy poszerzanie zwężeń w obrębie układu pokarmowego.

Wskazania do gastroskopii diagnostycznej

Gastroskopia wykonywana jest w przypadku utrzymujących się długotrwale tak zwanych objawów dyspeptycznych, czyli:

• bólu bądź uczucia pieczenia w nadbrzuszu,
• pojawiającego się po zjedzeniu mniejszej niż wcześniej ilości pokarmu uczucia sytości, pełności,
• uczucia zalegania zjedzonego pokarmu w żołądku.

Gastroskopię trzeba wykonać także wtedy, gdy pojawiają się tak zwane objawy alarmowe, które mogą sugerować obecność nowotworu złośliwego:

• powtarzające się wymioty,
• trudności pojawiające się podczas przełykania pokarmu,
• ból podczas przełykania,
• niedokrwistość (czyli obniżenie stężenia hemoglobiny we krwi),
• szybka utrata masy ciała, która nie jest związana z odchudzaniem,
• pojawienie się krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• nieprawidłowości w badania dodatkowych (podwyższone OB, niedokrwistość, podwyższone markery nowotworowe)
• nieprawidłowości w badaniach obrazowych (rentgen, badanie ultrasonograficzne, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny)

Wskazaniem do wykonania gastroskopii jest także:

• ból brzucha, który budzi chorego ze snu,
• długotrwałe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych (np. kwas acetylosalicylowy, ketonal, ibuprofen itp.) leki te mogą uszkadzać błonę śluzową przewodu pokarmowego, zwiększając tym samym ryzyko choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
• ból w klatce piersiowej ta powszechnie kojarzona z sercem dolegliwość wynikać może również z choroby żołądka czy przełyku,
• monitorowanie przebiegu chorób wykryte w żołądku czy dwunastnicy owrzodzenia wymagają odpowiedniego leczenie, a gastroskopia pozwala na ocenę efektów terapii. Monitorowania wymagają także schorzenia przełyku - np. ciężka postać choroby refluksowej przełyku.

Wskazania do gastroskopii terapeutycznej

Wysoka skuteczność tego typu zabiegów w połączeniu z ich stosunkowo małą (w porównaniu do operacji) inwazyjnością sprawiaja, że są one wykonywane często.

Gastroskopia terapeutyczna jest stosowana w leczeniu krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Podczas gastroskopii istnieje również możliwość usunięcia polipów, które mogą ulec zezłośliwieniu, stąd tak ważne jest ich wczesne wykrywanie i leczenie. Gastroskopia daje także możliwość poszerzania zwężeń w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego,do których dochodzić może na skutek oparzeń przełyku substancjami żrącymi czy w efekcie długotrwałego stanu zapalnego przełyku (w chorobie refluksowej). Kolejnym wskazaniem jest konieczność założenia gastrostomii, przez którą odbywa się odżywianie chorych długotrwale nieprzytomnych, z nowotworami głowy i szyi, chorobach krtani czy chorobach przełyku. Gastroskopia lecznicza ma również zastosowanie u chorych na raka przełyku, poprzez umieszczenie w przełyku protezy rozprężającej. Niestety jest to jedynie postępowanie paliatywne, stosowane u osób, u których rak jest już tak zaawansowany, że nie nadaje się do operacyjnego jego usunięcia.